Günümüzde yaşanılan iş kazaları, iş güvenliği uzmanlarının görev, yetki ve sorumlulukları hakkında ne kadar bilgi sahibi olduğumuzu sorgulamamıza neden olmuştur. Bu konuda bir yazı kaleme almak istememin nedeni son zamanlarda meydana gelen iş kazalarında iş güvenliği uzmanlarını birincil olarak sorumlu tutulmalarıdır. O yüzden görev tanımımızı tekrar hatırlamamız ve hatırlatmamız gerektiğini düşünmekteyim. Birçok işveren, uzmanların görev tanımını bilmedikleri gibi hizmet aldıkları takdirde bütün sorumluluktan kurtulacaklarını düşünmektedir. Burada biz iş güvenliği uzmanlarına düşen en önemli görev nedir? Yeni hizmet vermeye başlanılan işyerlerinde görev tanımlarını açıkça anlatılmadır. Kendi görev tanımlarının yanı sıra işverenlerin üzerine düşen sorumluluklardan da bahsedilmelidir. Bu bilgilendirme ile işe başlanıldığı zaman işverende bir farkındalık oluşacaktır. İş güvenliği uzmanının varlığı, işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaya yetmeyeceğinin bilincinde olunmalıdır. İş güvenliği bir bütündür.  İş güvenliğinin sağlanması için işveren, işçi ve devlet iş birliği gereklidir. Ve unutulmamalıdır ki iş güven kültürünün oluşmasında birincil sorumlu işverendir.

İş güvenliğinin önemli konularına değindikten sonra İş güvenliği uzmanının görev ve sorumluluğundan bahsedelim. Uzmanlar olarak hepimiz sorumluluğumuzun bilincindeyiz. Fakat bunu bilincinde olmayan ve/veya her seferinde iş güvenliği uzmanını suçlamayı görev edinenler için tekrar hatırlatmak isterim. İş güvenliği uzmanının görev ve sorumlulukları nelerdir? Hep birlikte maddeleri inceleyelim.

Rehberlik

İş güvenliği uzmanları; çalışma ortam koşulları, alınması gereken tedbirleri, kullanılacak kişişel koruyucu donanımları ve İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması, tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yapması hususunda önerilerde bulunarak, rehberlik etmelidir. Bu madde en önemli maddelerden biridir. Bu hususta işverenler bilgilendirilmeli ve iş güvenliği uzmanıyla işbirliği içinde çalışmalılardır.

Risk Değerlendirmesi

İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak ve bu konuda önerilerde bulunmak iş güvenliği uzmanının görevlerindendir. Burada da unutulmaması gereken husus risk değerlendirmesi bir ekip işidir. Mevcut olarak tehlike ve risklerin belirlenmesi, önlemlerin nasıl alınmasında o çalışma ortamında çalışanların görüşleri alınmalıdır.

Çalışma Ortamı Gözetimi

Çalışma ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek iş güvenliği uzmanın görevleri arasında yer almaktadır. İş güvenliği uzmanı saha denetimi değil, çalışma ortam gözetimi yapmaktadır. “Denetim ve gözetim” kavramları arasında fark vardır. Saha denetimi dediğimiz zaman bütün sorumluluğu kendi üstümüze almaktayız. Ancak çalışma ortamı gözetimi yapıldığında ilk maddede belirttiğimiz gibi rehberlik görevini yerine getirmiş olmaktayız.

Ayrıca bu maddeye ek olarak İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda işverene önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek de iş güvenliği uzmanının görevleri arasındadır.

Eğitim

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmalı veya kontrol etmelidir. İletişim hususu bir uzman için en önemli konulardandır. Çalışanlar ile etkin bir iletişim halinde olunduğunda  çalışma ortamındaki risk ve tehlikeleri gözlemlemek kolaylaşacaktır. Bu iletişim de eğitimlerle pekiştirilerek daha iyi bir noktaya gelmemizi sağlamaktadır.

Koordinasyon

Bir önceki maddede de belirttildiği üzere bir işyerinde iş güvenliği kültürünün oluşmasında en önemli basamaklardan biri etkili iletişimdir. İş güvenliği uzmanı öncelikle iş yeri hekimiyle birlikte yol izlemelidir. Düzenlenecek yasal evraklar birlikte fikir alışverişi ile hazırlanmalıdır. Bunun yanı sıra çalışma ortam gözetimi yapılırken çalışan temsilcisi ve destek elemanının görüşleri alınmalıdır. Ekip halinde ilerlendiği zaman güzel sonuçlar elde etmemiz kaçınılmazdır. Bu yüzden işbirliği önemlidir.

Yukarıdaki maddelerde iş güvenliği uzmanının görevlerine ve önemli hususlarına kısaca değinilmiştir. Anlaşıldığı üzere iş güvenliği işbirliği ile ilerlemelidir. Yaşanılan kötü bir tecrübe, iş kazası vb. herhangi bir durum iş güvenliği uzmanına tek başına yüklenmemelidir. İş güvenliği uzmanı olarak bizler de görev tanımımızın bilincinde olup, bu çerçevenin dışında bir görevi üstlenmemeye özen göstermemeliyiz.  İş kazalarının önlenebilmesi herkesin sorumluluğundadır. Herkes bu sorumluluğun bilincinde olmalı ve üstüne düşen görevleri yerine getirmelidir. Bunun sonucunda daha emniyetli bir çalışma ortamına kavuşmamız kaçınılmazdır.

Nevra Atalay